Bir Zamanlar “Shirley” Vardı
Hollywood’a her gittiğimde, ünlü bulvarın üzerinde mutlaka uğradığım bir kitapçı vardır. Her seferinde raflarındaki kitapların çeşitlendiğini gördükçe, sinema kitaplarının dünyada ne kadar yaygınlaştığına, ilgi topladığına, yatırım yapıldığına tanık olurum. Son gidişimde kapıdan girer girmez masanın üzerindeki sevimli bir yüzün kapak olduğu bir kitap hemen dikkatimi çekti. Sinema dünyasının küçük sevimli yıldızı Shirley Temple ile ilgili bir kitaptı karşımda duran. Bir an için çocukluk yıllarıma gidiverdim. Rahmetli annem güzel bir kız çocuğundan bahsederken “Şirley’e benziyor” derdi. O an, onun sesi, kelimeleri kulağımda çınlayıverdi.
Kitabın sayfalarını özenle çevirirken önce kendisiyle ilgili onlarca özel fotoğraf ile film sahnelerinden alınan karelere rastladım. Birçoğu bilinen fotoğraflardı. Sonraki sayfalar ise Shirley ile ilgili yapılan müthiş koleksiyon ürünlerinden görüntülere ayrılmıştı. Kendisinin kapak olduğu dünyanın birçok ülkesinden dergiler, gazete kupürleri, oyuncak bebekler, takvimler, porselen ve seramik tabaklar, sakız, çikolata kartları, afişler, neler neler… Gözlerim sayfalarda dolaşırken her halde hiçbir yıldız için böylesine bir koleksiyon birikiminin yapılmadığını düşünüyordum.
Bu güzel çalışmayı kütüphanemdeki yeri için alırken içindeki birçok fotoğrafı da sizlerle paylaşmaya karar vermiştim. Biz koleksiyoncular, koleksiyon yapmanın sonu olmadığını biliriz. Dünyanın birçok koleksiyoncusunda bulunan bu güzel objelerin bazı görüntülerini bu harika kitabın sayfalarından alarak sizlere sunuyorum.
Dilerseniz biraz da Shirley Temple ile ilgili bilgilerimizi hatırlayalım. 23 Nisan 1928’de California’nın Santa Monica Kentinde doğdu. Üç yaşında bale dersleri almaya başladı. Dört yaşına gelmeden, sınıf arkadaşları arasında tek makara filmleri serisinde görünmek üzere seçildi. “Baby Burlesks- Bebek Burlesks” adlı bu seri, kadın başoyuncu rollerini oynayan Marlene Dietrich ve diğer ünlü yıldızları taklit eden Shirley ile zamanın popüler filmlerinden oluşuyordu. Hemen sonra uzun metrajlı filmlerde küçük rollerde oynamaya başladı. İlk 1934’de “Stand up and Cheer – Ayağa Kalk ve Tezahürat Yap” filminde takdire şayan oynadığı bir şarkı ve dans rolüyle dikkati çekti. Fox hemen kendisi ile kontrat yaptı. Böylece çok kısa süre içinde popülerliğin doruklarına ulaşmıştı. Çocuk yıldız olarak, ilk yılının sonunda ‘1934 yılı boyunca beyazperdeye üstün katkılarına’ minnettarlık düşüncesiyle özel bir Akademi Ödülü aldı.
Sekiz yaşına geldiğinde hayranlarından kendisine 135 000 adet oyuncak gönderildiği söylenir. 1938’de bütün diğer Hollywood yıldızlarının üstüne, bir numaralı gişe cazibesi olarak çıkmıştı. Gamzeleri ve bukle bukle saçlarıyla bu çok sevimli oyuncak bebek, 1930’ların depresyon yıllarında insanlara umut veren bir ışık olmuştu. Başarılarının doruğunda, ulusal bir endüstriydi artık o. Her anne küçük kızlarını ona benzetmeye çalışırken, kız çocukları da onu taklit etmeye çalışıyorlardı. Bütün endüstri Shirley Temple fenomeninin üzerinden gelişti; Oyuncak bebekler, elbiseler, boyama kitapları, kartpostallar vb.
Ondan önce ve sonra hiçbir çocuk yıldız bu kadar muazzam popülerliğin tadını çıkaramadı. Dahası hiçbir aktris, bir dansçı ve şarkıcı olarak daha geniş alanda doğal yeteneklerini sergileyemedi. Ancak 1940’ta popülaritesini kaybetmeye başladı. İki başarısız filmden sonra Fox kontratı iptal etti. MGM ile bir film için anlaştıysa da başarılı olamadı. 40’lı yıllarda çeşitli stüdyoların filmlerinde görülmeye devam etti. Fakat o filmlerinde önceki yıllardaki çocuk olarak sahip olduğu cazibeyi genç ve saf olarak devam ettiremedi.
1958 ve 1960 yıllarında kendisi ile ilgili iki TV programı yapıldı. Sonuçları iyi olmadı. 1960’ların sonunda siyasete girdi. 1960 yılında başkan Nixon tarafından Birleşmiş Milletler Teşkilatına ABD temsilcisi olarak atandı. 1974’den 1976 yılına kadar Gana’da ABD büyükelçisi olarak görev yaptı. 1989’da ise Başkan George Bush onu Çekoslovakya büyükelçisi olarak atadı.
Türk sinema seyircisinin kendimize özgün söylemiyle unutulmaz ‘Şirley’inin filmlerini yine Türkçe adları ile anımsayalım: 1930’larda Küçük Bayan Marker, Şimdi ve Her Zaman, Küçük Albay, En Küçük Asi, Heidi, Yüzbaşı January (TV), Zavallı Zengin Kız (TV), Küçük Bayan Broadway, Küçük Prenses (TV). 1940’larda; Mavi Kuş, Kathlen, Balayı, Zamane Kızı, Kan Kalesi, Bay Belvedere Koleje Gidiyor, Baltimor Macerası…
Shirley Temple, 1945 yılında evlendiği John Agar’dan 1950 yılında boşandı. Aynı yıl evlendiği Charles Black ile eşinin 2005 yılındaki ölümüne kadar evli kaldı. Üç çocuk annesi olan Shirley geçtiğimiz günlerde (10 Şubat 2014) San Francisco’da hayatını kaybetmiştir.
*Bu yazı ilk kez Collection dergisinin 29 sayısında yayımlanmıştır.
Son Yazıları Şerif Antepli (Tüm Yazıları)
- Kaşık Kaşık Dünya - 22 Mart 2015
- Bira Altlıklarıyla Dünya Turu - 28 Ekim 2014
- Bir Zamanlar “Shirley” Vardı - 18 Şubat 2014
Turkish
English
German
French
Italian
Spanish
Russian
Portuguese
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch